аялал жуулчлал

Thursday, May 13, 2010

Дулаарлын улмаас аюулын ирмэгт буй байгалийн 10 vзэсгэлэнт газар

Экологичид дэлхийн дулаарлын vр дагаврын улмаас устаж vгvй болох аюулд дєтєлж буй дэлхийн байгалийн vзэсгэлэнт 100 гаарыг жагсаажээ.21 зууны турш тэсч vлдсэн эдгээр гааар температурын нэмэгдэл, уур амьсгалын єєрчлєлтєд хамгийн их єртєж унаган тєрхєє гээх магадлалтайд тооцогдож байна. Байгалийн vзэсгэлэнт 100 газрын эхний 10-ыг сонирхуулъя. Эхний 10-т сvvлийн жилvvдэд цєлжилтєд ихээр єртєж буй манай улсын говь оржээ.

1.
Гималайн ємнєд бэл дэх Тvвд, Энэтхэгийн дундах Буганы хаант улс. Оршин суугчид эх орноо Druk Yu буюу тэнгэрийн луу хэмээн нэрлэдэг. Цас хайлсны улмаас уулнаас буух их хэмжээний ус энэхvv vзэсгэлэнт газрын эртний сум хийд, дэд бутэц, суурьшмал амьдралд аюул занал учруулж эхэлжээ. Тун удахгvй эл бvсийн хамгийн єндєр уулын мєс vгvй болж болзошгvй юм.


2.
Монголын нvvдэлчин ард тvмэн энэхvv зах хязгааргvй тэгш талд 3000 жил амьдарч байна. Тэд малаа маллахдаа шим тэжээлт бэлчээр, євс ургамлын гарцыг хайн нэг газраас нєгєє газар уруу нvvдэллэн амьдардаг. Сvvлийн 80-90 жилийн турш энэ нутагт хур тунадасны тvвшин мэдэгдэхvйц багасч, температур нэмэгдсээр байгаа юм. Говийн цєл хойд хэсэг рvу тархаж байгаагаас малчдын ая тухтай амьдрах газар улам бvр хумигдсаар байна.

3. Венесуэлийн Каракаст 4.3 сая хvн амьдарч буйн тал нь хотыг бvчсэн бэл дагуух урцаңд дорой буурай аж тєрж байна. Аадар борооны уршгаар хєрсний гулгалт байнга vvссэнээс хvний амь эрсдэх нь ч энгийн vзэгдэл болжээ. 1999 онд аадар бороо хэд хоногоор орж vер болон vргэлжилснээр 30 мянган хvн амь насаараа хохирсон байна. Таамаглаж буйгаар цаашид vерийн хvч ч нэмэгдэж хєрсний гулгалтад эндэх хvмvусийн тоо єсєх хандлагатай.

4. Какаду бол 10 мянган жилийн тэртээх сvг зураг, нэн ховордсон амьтдаар баялаг Австралийн байгалийн болон соёлын дурсгалт газар юм. Усны шувуудын ховордсон 60 орчим тєрєл зvйл энд бий. Уур амьcгалын єєрчлєлт, далайн тvвшин нэмэгдсэн нь нутгийн уугуул иргэдийн амьдралын хэв маягийг єєрчилж, нэн ховор шувуудыг намагт талд мєхєх аюулд хvргээд байна.

5. Олон сая хvн амтай Чикаго хот 1830 онд тулгын чулуугаа тавьснаас хойш Америкийн vйлдвэр худалдаа, арилжаа наймаа, санхvv, зугаа цэнгэлийн тєв болсон юм. Гэвч энэ зуунаас эхлэн тус бvс нутагт температур байнга нэмэгдэж зундаа цельсийн 43 градуст хvрч, хур бороо, vерийн vр дагавар урьд хожид vзэгдээгvйгээр нэмэгдэх болжээ. Эрдэмтдийн vзэж буйгаар зууны тєгсгєлєєр Чикаго хотын цаг уур Техастай адилавтар болох гэнэ.

6. Ємнєд Сибирийн Байгал нуур дэлхий дээрх хамгийн гvн агаад цэнгэг нуур юм. Нуурын цэнгэг уcны эзлэхvvн дэлхийн нєєцийн 20 хувь юм. Харамсалтай нь ойролцоо орших vйлдвэрийн хаягдал болон дулаарал нуурын унаган тєрхийг алдагдуулахад хvргэжээ. Сvvлийн 60 жилд нуурын температур нэг градусаар нэмэгдэж, тус бvс нутагт євєл богиноссон нь Байгалийн нуурын биологийн эмзэг тєрєл зvйлд сєргєєр нєлєєлєх болжээ.

7. Японы нийслэл Токио дэлхийн томоохон хотуудын нэг. Сvvлийн 100 жилд хотын температур автомашины хиймэл халалт, vйлдвэрийн хорт хййн улмаас дулаарлаас ч хурдацтай тав дахин єссєн. Ингэснээр уг хотод євєл нь температур 0-ээс доош буух нь ховор. Ирэх 100 жилд Токио болон дэлхийн бусад томоохон хотод температур єсєх хандлагатай байна.

8. Энэтхэгийн далай орчмын 1200 арал наран шарлагын газар, гайхалтай шvрэн хадаараа алдартай. Гэсэн хэдий ч дулаарлын нєлєєгєєр арлуудын 80 хувь нь далайн тvвшнээс нэг метр орчим товойн харагдаж буй агаад далайн тvвшин нэмэгдэх тусам усанд ор мєргvй алга болох аюул тулгараад байна. Сvvлийн 15 жил далайн тvвшин 4.5 см-ээр. дээшилсэн. Тvvнчлэн шуурга ч энэ бvс нутгийг тойрохгvй байна.

9. Дарсны vйлдвэрлэл Францын ємнєд хэсэгт Каори хотын дэргэд Лот голын дагуу Ромын эзэнт гvрнээс хойш цэцэглэн хєгжжээ. Эдvгээ энэ газар усан vзмийн тусгай сортыг 4200 гектарт шилжvvлэн суулгасан байна. Харамсалтай нь усан vзэм уур амьсгалын єєрчлєлтєд хэт эмзэг бєгєєд температур нэг градусаар нэмэгдэхэд тэдгээрийг суулгах сэрvvн газар хайх шаардлага vvсдэг аж. 2070-2099 онд Францад температур зургаан градусаар нэмэгдэхэд усан vзмийн тариалан ор мєргvй алга болох гэнэ.

10. Сахарын цєлийн дэргэд орших Тимбукту хот цєлийн дундуур худалдаа арилжааны зам харгуй байсны ачаар эрт цагт эдийн засаг, соёл урлагийн гол тєв байж. XIV-XVI зуун бол уг хотын цэцэглэлтийн оргил vе байсан бєгєєд эдvгээ дэлхийн євийг дансжуулж хам-гаалдаг ЮНЕСКО-гийн бvртгэлд оржээ. Цєлийн температур нэмэгдсэнээс хотын эртний сvм хийдvvд мэдэгдэхvйц сvйрлийн байдалд ороод байгаа юм.

No comments:

Post a Comment