Леонардо Да Винчи

Италийн нэрт зураач, барималч, инженер, эрдэмтэн, гүн ухаантан Леонардо да Винчи 1452 оны дөрөвдүгээр сарын 15-нд Флоренциос холгүй Винчи гэдэг хотод төржээ.

Эцэг нь Пьеро гэх баян нотариатч байсан бол эх  Катерина нь энгийн тариачин хүн байсан гэдэг. Амьдралынхаа эхний жилүүдэд Леонардо ээжтэйгээ амьдарч байв. Учир нь түүний эцэг алдартай баян бүсгүйтэй гэрлэсэн боловч энэ гэрлэлт нь үр хүүхэд “олоогүй” тул  Пьеро 3 настай хүүгээ авч салжээ. Эхээсээ салсан Леонардо хожмоо алдартай зураач болохдоо бүхэл амьдралынхаа турш өөрийнхөө бүтээлд ээжийнхээ дүр төрхийг бүтээхийг оролддог байсан юм.

Сонирхолтой нь зуун дамнасан алдартан маань яг албан ёсны овоггүй байсан бөгөөд “да Винчи” гэдэг нь зүгээр л Винчи хотынх гэсэн утгатай. Бүтэн нэр нь Leonardo di ser Piero da Vinci  “Леонардо Винчи хотын ноен Пьерогийн хүү” гэсэн үг билээ.

Леонардо гэрээрээ уншиж бичиж, тоо бодож, латин хэл сурчээ.  Тэрээр солгой гараараа бичиж, зурдаг байсан гэдэг.

Нийгэм нь ороо бусгаа байсан тухайн үед зураачийн мэргэжил төдий л мөнгө олж чаддаггүй байжээ. Тиймээс Леонардогийн эцэг Пьеро хүүдээ өөрийн нотариатч мэргэжлийг өвлүүлэхийг мөрөөддөг байв. Мэдээж тэрээр энэ мэргэжлээр баяжиж чадсан тул тухайн үед ямар ч эцэг ийм мөрөөдөлтэй байх зүй ёсны эрхтэй байх байсан биз ээ. Харамсалтай нь ганц хүү нь үнэлгээ муухан, бараг л үнэлэгддэггүй гэж хэлж болохоор зураачийн мэргэжлийг сонгов. Ингээд Леонардо 1473 оноос анхны зураг бүтээлээ туурвих их ажилд эргэлт буцалтгүй орсон байна.

Агуу Леонардогийн онцлох он жилүүдээс дурьдвал:
1472-1476 онд “Христийн адис хүртэх ёслол”, “Ваартай Мадонна” –г зурсан.
1476-1478 онд Флоренцид өөрийн урлантай болж 1478 онд зурсан “Мадонна Бенуа” , “Мадонна Литта” зураг нь хэзээ бүтээгдсэн он сар нь тодорхойгүй одоо Санкт-Петербургийн “Эрмитаж”-д хадгалагдаж байгаа.
1483-2499 онд Милан хотод цэргийн инженер, уран барилгачин, барималчнаар ажилласан.
1503 оноос 15-16 жил зурсан алдарт “Мона-Лиза”-гаа  дуусгажээ.
1503-1506 онд Флоренцид Саньорийн ордонд “Ангиаригийн тулалдаан” ханын зураг
1516 онд Леонардо Францын хаан “Франциско-I ”-ийн урилгаар хааны 1 дүгээр уран зураач, архитектор, механикаар хааны ордонд ажиллажээ. Леонардо “Идеал хот”-ын төсөл, хотын замын төсөл, хотын төв сүмийн төсөл зэргийг зурав.

Мэдээж Леонардо Да Винчи дээр дурьдсанчлан дан ганц зураач байсангүй. Тэрээр олон төрлийн авъяас, суу билигтэй гоц хүн байсан юм. Түүний зарим салбарт гаргасан гоц зүйлсийг дурьдъя.

Ургамал судлалын чиглэлээр судалгааны ажлууд хийсний дотор филлотакси, гелиотропизмын болон геотропизмын хууль дүрмийг боловсруулсан бөгөөд ургамлыг хэдэн настай болохыг тодорхойлох  аргыг боловсруулсан байна.

Анагаах ухааны чиглэлээр хүний биеийн анатомийн маш олон зургийг бүтээсэн юм. Мөн нүдний харааг тогтоож тодорхойлох зэрэг олон зүйлийг хийсэн.

Механикийн чиглэлээр металлургийн төмөр хайлуулах зуух, хэвлэх, мод боловсруулах машин, нэхмэлийн машин зэргийг зохион бүтээсэн.

Бусад чиглэлээр усан доорх завь, танк, вертолёт, парашют, зөөдөг байшин, уурын буу, усны гутал зэргийг зохион бүтээсэн юм.

Леонардо Да Винчи урлагийн олон төрлүүдийн төсөөтэй болоод онцлог шинжүүдийг шинжлэх ухааны үндэстэйгээр танин мэдэхийг зорьж, улмаар түүнийг шугам, агаарын алслал, хүний биеийн харьцаа зохицоо, хөдөлгөөн сэтгэлгээтэй холбоотой болохыг нотолжээ. Ингэж урлаг, амьдрал хоёрын холбооны  тухай асуудлыг шийдвэрлэсэн нь реалист урлагийн хөгжилд зохих хувь нэмрээ өгсөн.

Тухайн үед Леонардог маш олон найз нөхөд тойрон хүрээлж, олон ч шавьтай байжээ. Харин хайр дурлалын талаараа их л нууцлаг байсан юм. Түүнийг Чечилия Галлерани хэмээх бүсгүйтэй холбоотой байсан гэдэг хов живийн чанартай яриа төдий л байдаг.Леонардо ер нь аливаа зүйлийг удаан хийдэггүй, асуудалд тун нягт няхуур, ул суурьтай ханддаг хүн байжээ. Тийм ч учраас алдарт Мона Лизагаа 15-16 жил зурж байж дуусгажээ.

Леонардо да Винчийн “Мона Лиза” нь урлагийн давтагдашгүй мөнхийн бүтээл гэдгийг дэлхий даяараа мэднэ. Жирийн нэг эмэгтэйн хөргийг зурж мөнхрүүлснээр Леонардо хөрөг урлагийг бий болгосноор барахгүй эмэгтэй хүний гоо сайхныг байгалийн гоо сайхантай хослуулан дүрсэлсэн нь шинэлэг зүйл болжээ. Энэхүү гайхалтай зургаас хойш эмэгтэй хүнийг хэзээд гоо сайхны билэгдэл хэмээн үзэж урлагийн мөнхийн сэдэв болон байгалийн гоо сайхантай хослуулан дүрсэлдэг уламжлал Европын урлагт олон зуун жил үргэлжилсээр ирсэн юм.

Түүнчлэн Леонардогийн алдартай “сфумато” арга барил ч  Мона Лиза дээр дээд хөгжилдөө хүрсэн билээ. Энэ бүхэн нь Мона Лизаг онцгой бүтээл болгосон боловч тайлагдаагүй нэгэн оньсого, олон нийтэд тархан дэлгэрээгүй ч одоо хүртэл цөөхөн урлаг судлаачдын хүрээнд оршсоор байгаа нэг үзэл бодол байдаг нь уг хөрөг Леонардогийн дүр төрхтэй их төстэй дүрслэл гэдэг санаа юм.

Леонардо “Уран зургийн тухай сургааль” номондоо хүний болоод байгалийн сайхныг хамгийн их хурц тодоор илрэн гарсан тэр үеийг нь үзүүлэхийг сургасан байдаг. Тэр сайхан шинж чанарыг бүтээлдээ тусгахын тулд уран бүтээлч хүн уйгагүй хөдөлмөрлөн амьдралын дадлага туршлагыг судлан, түүнийгээ ухаан санаандаа шүүн тунгааж, шалгаж харьцуулах учиртайг сургаж байлаа.

Тэрээр аялан явах дуртай, явсан газрынхаа зургийг тоймлон зурж, бүх юмыг ажиглаж, тэр бүхнийгээ зурж  тэмдэглэдэг байв.

Хүн төрөлхтөний соёл урлагийн болоод шинжлэх ухааны түүхэнд хосгүй хувь нэмэр оруулсан Леонардо Да Винчи 1519 оны тавдугаар сарын 2-нд Францын Туренийн Клу хэмээх харшид найз I Франческо хааны гар дээр нас баржээ.

Улмаар Леонардогийн үнэнч туслах, дотны шавь Франческо Мельци түүний ажил үйлсийг үргэлжлүүлсэн гэдэг. Леонардогийн гол өв залгамжлагч нь  түүний үнэнч туслах, дотны шавь Франческо Мельци. Леонардо түүнд мөнгөнөөс гадна өөрийнхөө зургуудыг, багаж хэрэгслүүд, номын сангаа өвлүүлэн үлдээжээ.

Леонардо гэвч ганц түүнд өөрийн бүтээлээ өвлүүлээгүй юм. Өнөөдрийг хүртэл хүн төрөлхтөн түүний хосгүй бүтээлүүдийн нууцыг тайлахаар шамдаж, ур ухааныг нь гайхан биширч байна.